дома » Рефераты » ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ ԿՅԱՆՔԸ
ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ | Богдан Салтанов

ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ ԿՅԱՆՔԸ

ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ ԿՅԱՆՔԸ

Богдан Салтанов Жизнь

Գլխավոր էջ ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ

ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ | Богдан Салтанов

ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ | Богдан Салтанов

ԲՈԳԴԱՆ ՍԱԼԹԱՆՈՎ ԿՅԱՆՔԸ

Ռուսական աղբյուրներում նշվում է, որ Բոգդան Սալթանովի հայրենիքը Պարսկաստանն
է’ «Շահի երկրից», «շահի մարզից», «Ղըզըլբաշների երկիր»:
Սահրադի որդի Զաքարը 1666 թ. Ալեքսեյ Միխայլովիչ թագավորին հղած իր
խնդրագրում նույնպես Պարսկաստանն անվանում է «ղզլպաշկայ զեմլայ», իսկ Բ. Սալ-
թանովը 1668 թ. դիմումում նշում է, որ իր ծննդավայրը Սպահանն է1, Պարսկաստանի
մայրաքաղաքը, որի հայկական արվարձանն էր Նոր Ջուղան:

Ինչպես հայտնի է, 1598 թ. շահ Աբաս Առաջինը Սպահանը դարձրեց մայրաքաղաք, ցանկանալով այն վերածել Արևելքի խոշորագույն կենտրոնի, արևմտյան երկրնե-

րը Արևելքի հետ կապող քա ղա քա կա ն ու տնտեսական կարևորագույն օղակի: Այդ
նպատակի իրագործման համար անհրաժեշտ էր տնտեսական կայուն հիմք, որի վրա
հնարավոր կլիներ խարսխել հետագա բոլոր նախաձեռնումները: Կայուն- հիմք կարող
էին լինել արդյունագործությունն ու առևտուրը, վաճառական դասն ու նյութական բարիքներ
ստեղծող գյուղացիությունն ու արհեստավորությունը: Եվ ահա, տիրակալի «ամենատես
» աչքը կանգ է առնում իր ծաղկումն ապրող Ջուղայի վրա, որի բնակչությունը
այլ վայրերի հայ զանգվածների հետ 1604 թ. բռնությամբ գաղթեցրեց Սպահան և
ապաստան տվեց Ջահանդուրաթ գետի ափին: Այդ բռնագաղթի հիմնական պատճառներից
էր նաև թուրքական զորքերի առաջխաղացումը, որը կանգնեցնելու նպ ա տա կով շահ
Աբասն ուզեց երկիրն ավերակ դարձնել, թշնամուն զրկել բնակության ու ապրուստի
հնարավորություններից:

Աշխատասեր հայ ժողովրդի ջուղայական հատվածը մի քանի տասնամյակների ընթա
ցքում կարողացավ Սպահանի կողքին ստեղծել հսկա մի արվարձան’ Նոր Ջուղան,
վերականգնել իր տնտեսությունը: XVII դ. սկզբներին Նոր Ջուղան 30000 բնակչություն
ունեցող առևտրա-արհեստավորական հարուստ ու բարգավաճող կենտրոն էր:

Նոր Ջուղայում կառուցվեցին եկեղեցիներ,

վանք, ապա’ դպրոց, տպարան: Ծավալվեց քա ղաքաշինությունը,
բարձրացան ապարանքներ, որոնք ձևավորում էին Եվրոպայի
ու տեղական նկարիչները: ճա յկա կա ն նոր գա ղթօջա խ ը XVII դարում այն խոշորա-
գույն կենտրոնն էր, որը ոչ միայն իր առևտրով, այլև հա սարակական-քաղաքական
ու կուլտուրական գործունեությամբ նպաստում էր ֆեոդալական Պարսկաստանի միջազգային
փոխհարաբերություններին: Եթե մինչ այդ որոշակի կապեր կային եվրոպական
ու արևելյան երկրների հետ, ապա դարի կեսերից ուժեղանում է հետ ա քրքրությունը
դեպի ռուսական պետությունը, որի հետ քա ղա քա կա ն ու տնտեսական փ ոխ հա րաբերությունների
կայուն հիմք է դրվում հայ վաճառականների ու առանձին գործիչների
կողմից:
Փաստաթղթերից երևում է, որ Ալեքսեյ Միխայլովիչն առաջարկել էր Մոսկվա ուղարկել
«Խորհրդավոր ընթրիք» նկարի հեղինակին: Բայց, ինչպես պարզվում է արքունի
ատենադպիր Ալմազ Իվանովիչին հասցեագրված’ Ջաքարի նամակից, Մոսկվա
_______________________________-
1 ЦГАДА, Փ . 100, 1668 г., № 1, Сборник, стр. 41.
19

են ուղարկել առավել շնորհալի նկարչի: Նա աշխատելիս է եղել նույն այդ արվեստանոցում,
որտեղ պատրաստվել է «խորհրդավոր ընթրիք» նկարը1 :
Ինչպես հիշատակում է նույն Ջաքարը, Բոգդան Սալթանովին համոզում են որոշ
ժամանակով մեկնել Մոսկվա («ըռազի արինք»), համապատասխանաբար ծախսի գումար
են տալիս («մին տղով ջզվի է լիքմին տ վինք սարմայեայ դէյի, որ էնտի խ ա ռնելով
գոն») և պայմանավորվում են նրա հետ, որ որոշ ժամանակ կաշխատի Մոսկ-
վայում, աշակերտներ կպատրաստի և կվերադառնա Սպահան, իսկ անհրաժեշտության
դեպքում Ռուսաստան կուղարկվեն այլ նկարիչներ («Երբ աստուած տայ ղուլուղ
բուուրմիշ առե, որչանք մեծ թագաւորին կամքն այ ղուլուղն տեղ կատարե, երբ դորա
սանիաթէն ըռազի կու լինեք, կու խ ովա նէք ղաբիլ լինի, երկու սահապուղուֆ նաղաշ,
աշկերտ դէյի, դրայ կշտին կու դնէք, դրայ սանիաթն, չուրի խինգ վեց ամիս սովորին,
դորայ ըռուսխաթ լինի որ գայ: Երբ գայ չաստ ըռազի գոյ տեղս, ինչ սահա-
պուղուֆ ուստի, որ թաքլիֆ առենք, շուտ կաղարկենք…»)2: Ինչպես ցույց են տալիս
հետագա դեպքերը, բոլորովին այլ ճակատագիր էր սպասում Բոգդան Սալթանովին:

Բոգդան Սալթանովի անվան մասին ևս առաջին տեղեկությունը տալիս է Ի-»ոջա
Ջաքարը: 1666 թ. մարտի 10-ին գրած իր խնդրագրում նա հիշատակում է, որ արվեստանոցի
ամենալավ նկարչի անունը Թանրի վերան է, «որ է քրիստոնէի բառ բուղ-
դան…է3: Թ ա ն ր ի վ ե ր ա ն անունը տ ա րածված էր մուսուլմանական պետությունների գերիշխանության
տակ ապրող հայերի շրջանում և թուրքերեն նշանակում է Աստծո
տված4: Դա լայն տարածում ունեցող Աստվածատուրն է: Բոգդան Սալթանովին առնչվող
սկզբնական շրջանի գրագրություններում հանդիպում ենք «Բոգդան որդի Սալթանովի»,
«Բոգդաշկո Սալթանով»5, «Իվան Սալթանով»6, «Ես Իվաեեվի որդի»7 անվանումները,
որոնցից պարզ է դառնում, որ Մոսկվայում նկարչի անունը Թանրի վերանից թա րգմանվել
է Բոգդանի, իսկ ազգանունը ոչ թե Սալթանով է, այլ այն ժամանակվա ընդունված
ձևով’ Սալթանի որդի8: Հ֊ետագայում, 1674 թվին ընդունելով ուղղափառ դա-
_______________________________
1 Сборник, стр. 249: Ծ ա ն ո թ ա գ ր ո ւթ յա ն մեջ ն շվ ո ւմ է, թ ե Ալեքսեյ Մ իխա յլովիչին ն վ ի ր ա բ
ե րա ծ « խ ո ր հր դա վո ր ը նթ րի ք» ն կա ր ը Լ ե ո նա ր դ ո Դա Վինչիի ն շա նա վ ո ր ստ ե ղ ծա գ ո ր ծ ո ւթ յա ն ը ն դ օ ր ի նա կ ո ւթյունն
է: Այդպիսի ե զ րա կա ց ո ւթ յա ն ոչ մի հ ի մ ք չկա, քա ն ի որ ն կա ր ը գ ոյութ յուն չունի և հա մ ե մա տ ե լն
ա նհ նա ր ի ն է: խ ո ր հ ր դա վ ո ր ը ն թ ր ի ք ի թ ե մա ն լայն տ ա րա ծ ո ւմ ուներ նա և XVII—XVIII դա ր ե ր ի հայ կ երպ ա ր վ ե ստ ո ւմ : ձ ի —
շա տ ա կ ե ն ք թ ե կ ո ւզ Նոր Ջ ո ւղա յի Ա մ ենա փ րկիչ վա ն ք ի , է ջ մ իա ծ ն ի վա ն ք ի և ճ ա յա ս տ ա ն ի Պ ետ ա կա ն պ ա տ կերա
ս րա հ ում պ ա հ վ ո ղ ն ույնա ն ո ւն ա շխ ա տ ա ն ք ն ե ր ը :
2 Сборник, стр. 42.
3 Նույն տեղում:
4 Լ. Ա ճա ոյա նի « ճա յոց ա նձ նա ն ո ւն ն ե ր ի բա ռա րա ն ո ւմ» (Երևան, 1944, Լ. Ա. էջ 278) ա ն վա ն այս
ձևը գ ոյութ յուն չունի: Կան «Թանրի-ղուլի», «Թանրիվերդի», «Թաղրիվերդի» ա նվա նա ձև երը:
5 Дополнения к актам историческим. СПб, т. VI, 1859, стр. 157.
6 А. И. Успенский, Царские иконописцы и живописцы XVII века. М., 1910, т. II.
7 ЦГАДА, Ф . ’ЮО, 1668 г., д. 1, лл. 2— 4.
8 Արևելյան երկրներից Մոսկվա ե կա ծ մա ս նա գ ետ ն ե ր ի ն որոշակի ա նո ւններ տ ա լը տ ա ր ա ծ վ ա ծ էր Մոսկ-
վայում: Ո ւշա գ րա վ է, որ դեռևս 1649 թ. Մոսկվայի Չ ե ր ն ի գ ո վ յա ն նա հա տ ա կ ն ե ր Միխայիլի և Ֆյոդորի եկեղեցու
հողերից գ ն ո ւմ է « ճա յկա կա ն հա վա տ ի ց Նոր (ուղղ ւս վ ւա ռ-Մ . Ղ. և Վ. Ո.) մ կ րտ վա ծ Իվան Սալ-
թա նովը» , որի կինը 1678—1679 թ թ . ա ր դ ե ն այրի էր:
20

վւսնւսնքը, նա կկոչվի Իվան Իևլևիչ Սալթանով, իսկ երբեմն նաև հին անվանաձևի
հետ միասին’ Բոգդան Իևլևիչ Սալթանով1 , Իվան Բոգդանովի որդի Սալթանով ձևով2:
ճետ ա գա խնդրագրերից մեկում նա նշում է, որ ինքը ունևոր ընտանիքից է: ճա տ —
կապես ուշագրավ է թագավորներ Իվան և Պետրոս Ալեքսեևիչներին հասցեագրված այն
խնդրագիրը, ուր նա գրում է. «…Ձեր հոր’ թագավորի թույլատվությամբ… թողնելով
իմ հորը… և ազգականներիս ու հայրական ունեցվածքս, մկրտվեցի ուղղափառ… կրոնով,
ձեզ հավերժ ծառայելու և աշխատելու նպ ա տա կով» 3:

Սալթան անունը քիչ է հանդիպում Նոր Ջուղային վերաբերող աղբյուրներում

Մեծհետաքրքրություն են ներկայացնում Նոր Ջուղայի ապարանքներից մեկում պ ահպանված
գեղանկարչության օրինակները:
XVI դարում կառուցված խոջայական տ ա ն4 այժմեական կահավորում ունեցող ընդունարանի
պատերին բավական լավ վիճակում պահպանվել են XVII—XVIII դարերում
կատարված հետաքրքիր նկարներ, որտեղ պատկերված են Աբաս ll-ի և ուշ սեֆյւսն-
ների ժամանակվա նկարչության մեջ ընդունված թեմաներ’ խնջույքի ու սիրո տեսարաններ:
Ձախակողմյան պատին, մեջտեղում, սլաքաձև շրջանակի մեջ առանձին պ ա տ կերված
է տանտերը’ ողջ հասակով, գծավոր մոխրագույն կապան հագին, ձեռքերը
գոտկատեղին դրած: Տանտիրոջ ֆիգուրը տեղավորված է կոմպոզիցիայի մեջտեղում, բավական
պայմանական, նույնիսկ մի փոքր գծային պատկերված, բնության ֆոնի վրա,
իսկ առաջին պլանում’ մի քանի ծաղիկներ: Աջում, սեղանին դրված մագաղաթի վրա
գրված է. «Աստված պահի խոջա Սոլթան»:

Դիմանկարը, որը նոր շրջանի հայ կերպարվեստի նկարչական օրինակներից է,
________________________________
1 А. И. Успенский, Царские иконописцы и живописцы XVII века. Т. I, М., 1913,
стр. 309.
2 А. Викторов, Описание записных книг и бумаг старинных дворцовых приказов. 1613— 1725.
М., 1883, вып. II, стр. 453.
Սերգեյ Գլինկւսն իր «Обозрения истории армянского народа…» գ ր ք ո ւմ (часть II М. 1893,
стр. 283) գրո ւմ է. «1671 թ վ ի գ րո ւթ յունի ց երևում է, որ Մոսկվայում, ա յն ժա մա նա կ , հայ Նկարիչների
շա ր ք ո ւմ էր վա րպ ետ Նկարիչ Պ եակուրիցա ն» : Նույն հ ե ղ ի նա կ ի մա ս նա կ ց ո ւթ յա մ բ կ ա զ մ վ ա ծ «Собрание
актов относящихся к обозрению истории армянского народа» ե ռա հա տ ո ր ժ ո ղ ո վա ծ ո ւո ւմ
(М., 1838 часть II стр. 66) կա ր դ ո ւմ ենք. «1671 թ վ ի գրո ւթ յունի ց երևում է, որ ա յն ժ ա մա նա կ Մոսկ-
վա յո ւմ էր բա վա կա ն ի ն վա րպ ետ գ ե ղա ն կա ր ի չ ՊեակուրիցաՆ և այլ Նկարիչներ հայ ա զգից»:
Տ ե ր -ճ ո վ հա ն յա ն ց ն իր «Պ ա տ մություն Նոր Ջ ո ւղա յու որ յԱսպա հան» ա շխ ա տ ո ւթ յա ն 1-ին հա տ ո րո ւմ
(Նոր Ջ ո ւղա , 1880 թ.), օ գտ վ ե լ ո վ վեր ո հ իշյա լ աղբյուրներից, գրում է, որ Իոջւս Զ ա քա ր ը 1671 թ. «… կըր-
կընեա լ էր զ խ ն դ ի ր իւր սակս փ ա թ ո վ վ ե րա դա ր ձ ո ւցա ն ե լո յ ի Պ ա ր ս կա ստ ա ն , զհա յ պ ա տ կ ե րա հա ն ն Պեա-
կուրից» (էջ 175): ճ նա ր ա վ ո ր չ ե ղա վ գտ ն ե լ ա ն վա ն այս ձևի բա ցա տ ր ո ւթ յո ւն ն ու ա ղբյուրը: ճ ա վ ա ն ա բ ա ր
տ պ ա գ րա կա ն ա ղա վա ղ ո ւմ է: Անվա ն ա ղա վա ղ ո ւմ է թույլ տ ր վա ծ նա և Ս. Սոլովևի «История России
с древнейших времен» ա շխ ա տ ո ւ թ յա ն II գ ր ք ի 14-րդ հա տ ո րի 3 -րդ գ լխ ո ւմ (էջ 1156), ո րտ ե ղ գ ր վ ա ծ
է «Իվան Սալտիկով»: ճ ե ղ ի ն ա կ ը ծա ն ո թ ա գ ր ո ւթ յա ն մեջ ն շո ւմ է, որ փ ա ստ ը վ ե ր ց վ ա ծ է Ն. Ո ւստ րյալո-
վի գ րք ի ց, ո րտ ե ղ սա կա յն օ գ տ ա գ ո ր ծ վ ա ծ է հայ Նկարչի ա զ գ ա ն վ ա ն ճիշտ ձևը’ Սա լթա ն ո վ: Н. Устря-
лов, История царствования Петра Великого. СПб, 1858, т. II, стр. 297.
3 А. И. Успенский, Царский живописец дворянин Иван Иавлеевич Салтанов. Ж. «Старые годы
», СПб, 1907, март, стр. 82.
4 Տունն ա յժմ պ ա տ կա ն ո ւմ է Տ եր-Բա րսեղյա ններին:
21

ոճական նույնություններ ունի Նոր Ջուղայի Ամենափրկիչ վանքի թանգարանում պահպ
անված նկարիչ Մինասի երկու աշխատանքների’ Հւսկոբջան և Ոսկան Վելիջւսնյւսն-
ների դիմանկարների հետ: Հետաքրքիր է իր կոմպոզիցիայով’ բնության կանաչաշա-
գանակագույն երանգների վրա սպիտակ չալմայի, մոխրագույն կապայի և կարմրագույն,
մուգ կարմիր օձ ի քո վ երիզված սերթուկի գունային հարաբերությամբ: Կոմպոզիցիայի
կառուցման տեսակետից և հարթապատկերային լուծումներով այն շատ մոտ
է Նոր Ջուղայի XVII դարի նկարչությանը (Հովհաննես Մրքուզի գործերր Ամենափրկիչ
վանքի պատերին, Ս. Գրիգոր Լուսավորչի եկեղեցու նկարները և այլն):

Ուշադրության են արժանի «խոջա Սոլթւսն» բառերը,

որը տանտիրոջ և նկարում
պատկերվածի անունն է: Նոր Ջուղայի պատմության մեջ հայտնի է այն խոջա Սոլ-
թանը, որի տանը տոն օրերին հյուրասիրվում էր շահը1 :
ճա վա նա կա ն պ ետ ք է համարել Բոգդան Սալթանովի այդ տան ժա ռա նգ լինելը,
քանի որ, նկարչությամբ զբաղվելով հանդերձ, Սալթանովը դեռ երկար ժամանակ
սերտ կապեր ուներ Պարսկաստանի հետ, ապրանքներ էր ստանում Սպահանից, օգնում
էր հայրենակիցներին, նրանց համար միջնորդում էր ռուսական արքունիքում և այլն:
1668 թ. նա դիմում է թագավորին Աստրախանում գտնվող իր ապրանքներից հարկ
չվերցնելու մա սին2: ճա յտ նի է, որ Մոսկվա է եկել նաև Սալթանովի եղբայրը, որի
մասին ինքն է գրում. «Ինձ հետ մեկնեց իմ եղբայրը»3: Մոսկովյան կյանքի առաջին
մի քանի տարիներին հավանաբար եղբայրն էր ղեկավարում Սալթանովի առևտրական
գործերը:
Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարը 1668 թ. օգոստոսի 23-ին նորից Զինապալատում աշխա-
տանքի է կարգում Բոգդան Սալթանովին, իսկ «նրա բարձր վարպետության և հրդեհից
սնանկանալու պ ա տճա ռով հրամայեց տալ նրան թագավորական ռոճիկ 50 ռուբլի»4:
1674 թ. Սալթանովն ընդունում է ուղղափառ դավանանք, որը նրան տալիս է
արքունիքից և եկեղեցուց պատվերներ ստանալու իրավունք: Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարին
այդ ա ռթիվ հղած խնդրագրում կարդում ենք. «Բո, մեծ թագավորի հրամանով
եկա ես քե զ մոտ’ Մոսկվա, կատարելու քո ամեն տեսակի գեղանկարչական գործե-
րըն ու աշխատեցի ութ տարի: Այժմ, քո հրամանով, մնացի քեզ ծառայելու և հավերժ
քեզ համար աշխատելու:

Սիրելով սուրբ ուղղափառ քրիստոնեական կրոնը, հայրենի երկրում թողնելով հորս
1 Իր տ ա ն հյուրւսսիրությունից հետ ո շա հի ծա ն ր հ իվա ն դ ո ւթ յո ւն ը պ ա տ ճ ա ռ դ ա ր ձ ա վ տ ա նտ իր ո ջ
ի ն ք նա սպ ա ն ո ւթ յա ն ը : Դոկտ. ճ ով հ . Սւրթինյան. ն ո ր Ջ ո ւղա յեց ո ւ հա յերուն ա ռևտ ուրը ժ է դա րուն. «Անահիտ»,
_______________________________
Փ արիզ, 1908, № 1—4, էջ 31—36:
2 ЦГАДА, Փ . 100, 1668 г., on. 1,
3 Ив. Забелин, Материалы для истории русской иконописи. В кн. Временник императорского
московского общества истории и древностей российских» М., 1850, стр. 120. ճա վա ն ս ւ-
բար Ս ա լթա ն ո վ ի ե ղբա յրը ն ույնպ ե ս հ իմ նա վո ր մ նա ց ե լ է Մոսկվա յում ու ա նց ե լ պ ետ ա կա ն ծա ռա յո ւթ յա ն , ք ա նի
որ 1703 թ. ելումուտի գ ր ք ե ր ի ց մ եկում կա ր դ ո ւմ ենք. « Զ ի ն վա ծ գ ն դ ի գա ն ձա րա ն ի պ ա հա կա խ մ բ ե ր ո ւմ ը ն դ գ
ր կ վա ծ ստ ոլնիկ Ս տ եփ ա ն Յակովլև և Ս ա լթա ն ո վ ի որդի (դա ր ձյա լ Ս ա լթա ն ո վ ի ո ր դ ի -Մ . Ղ. և Վ. П.) Ս ոսկով-
յա ն կա րգի գ ե ղա ն կա ր չա կա ն գ ո ր ծ ե ր ո վ Իվ. Սա լթա նով» :
4 ЦГАДА, Փ . 3966 о п . 1 (9), № 11929.
22

ու մորս ու ողջ տոհմս, մկրտվեցի սբ. ուղղափառ կրոնով, իսկ մկրտության համար
քեզանից ոչ մի օգնություն չի շնորհվել»1 :

1674 թ. նոյեմբերի 24-ին Բոգդան Սալթանովին շնորհվում է Մոսկովյան ցուցակի
ազնվականի կոչում

Սկզբնական շրջանում Սալթանովն ապրում էր «…Նոր գաստիննի դվորում», մա քսատան
նախասենյակի վրա: Այդ մասին նա գրում է, որ «հին վառարանը և ներսի բոլոր
կառույցները պատրաստել եմ իմ դրամով: Իսկ երբ մեծ հրդեհը եղավ ե. հրդեհում
բոլոր այդ կառույցներն այրվեցին… նորից նորը կառուցեցի իմ դրամով: Իսկ այժմ,
թագավոր, մեծ մա քսա տ ա նը տեղավորել են Սիբիրյան ատյանը, իսկ ինձ հրամայում
են ազատել իմ տունը, իսկ ես’ քո խոլոպը, օթևանելու տեղ չունեմ2»:
Որոշ ժամանակ այդ տանն ապրելուց հետո, նա նոր տուն է գնում և 1675 թ.
օգոստոսի 22-ին պալատից ստանում է 300 ռ.’ պարտքերը փակելու հա մա ր3: 1687 թ.
նրան ծանր հարված է հասնում՜ մահանում է կինը: Այդ ա ռթիվ նա գրում է Իվան
և Պետրոս թագավորներին. «…Աստծու կա մքով իմ կինը մահացավ, իսկ թաղելու միջոցներ
չունեմ: Ողորմած մեծ թագավորներ, խ ղճա ցեք ինձ, որպեսզի կարողանամ կնոջս
թաղել4»:

1701 թ. իր աշակերտ Միխայիլ Չեգլոկովի հետ նա ղեկավարում է Կրեմլում կառուցվող
զինապահեստի աշխատանքները: 1703 թ. փետրվարին Զինապալատի ելումուտի
մատյանում գրանցվում է. «Փետրվարի 27-ի օրը մեծ թագավորի հրամանով… տալ
ազնվական Իվան Սալթանովի կնոջը’ այրի Դոմնային, ամուսնու երկար ծառայությունների
և անդադար ա շխա տ ա նքի համար, ի հիշատակ նրա հոգու… հարյուր ռուբլի
նրա ռոճիկը»5:
1703 թվից հետո, փառքի հասած մոսկովյան ազնվական Բոգդան Սալթանովի
և նրա ժառանգների մասին ոչ մի տեղեկություն չկա 6:
_______________________________
1 А. И. Успенский, Царский живописец дворянин Иван Иевлиевич Салтанов. Ж. «Старые
годы», СПб, 1907, март, стр. 77.
2 Ив. Забелин, Материалы для истории русской иконописи. «Временник императорского
московского общества истории и древностей российских». М., 1850, стр. 115.
3 Վ ավերագրերից մեկ ո ւմ պ ա հպ ա ն վ ե լ է P. Ս ա լթա ն ո վ ի տ ա ն Ն կա րա գիրը, որից երևում է, որ Նրա տ ունը
Պ ոգա նի պ ր ո ւդ կ ոչվա ծ թ ա ղա մա ս ո ւմ էր: Մոսկովյա ն փ ող ո ց ի կ ող մ ի ց բա կն ու բա ն ջա րա ն ո ց ն ունեին 29
սաժեն, իսկ լա յն քո վ ‘ 12 սա ժեն: Տունն ուներ երկու սենյա կ, որոնց մեջ’ նա խ ա ս ե ն յա կ , կա ղ նուց պ ա տ րա
ստ վա ծ երկու նկո ւղ , ն րա ն ց վրա , մ ո ւտ ք ի մոտ տ ունն է նա խ ա ս ե ն յա կ ո վ , բա ղ ն ի ք ը ‘ ն ա խ ա բ ա ղ ն ի ք ո վ ,
փ ե ղ կա վ ո ր դա րպ ա ս ն ե ր: Բակի և բա ն ջա րա ն ո ց ի շուրջը ց ա ն կա պ ա տ , ն ույն բակում ջրհոր: А. Успенский,
Царский живописец дворянин Иван Иевлиевич Салтанов. Ж. «Старые годы», СПб,
1907, март, стр. 78.
4 Նույն տ եղում, էջ 82:
5 Դ ոմնա Ֆ ե ոդ ո ր ով նա ն, Ս ա լթա ն ո վ ի ե րկ ր ո րդ կինը, ա զ ն վա կա ն Զ լոբ ի ն նե ր ի ը նտ ա ն ի ք ի ց էր: 1716 թ.
Ս ա լթա ն ո վ ի տ ունը դեռևս ն րա ն էր պ ա տ կա ն ո ւմ : Нина Молева, Иван Салтанов и его школа. «Вестник
общественных наук», АН Арм. ССР», Ереван, 1977, № 10, стр. 87:
6 Ռ ուսակա ն «Նեկրոպոլներում» Ս ա լթա ն ո վ ի մա ս ի ն ոչ մի տ եղ ե կ ութ յո ւն չկա: Պ ետ երբուրգի «Նեկ-
րոպոլում» հա ն դ իպ ո ւմ ե ն ք փ ո խ գ ն դ ա պ ե տ Վասիլի Դ ենիսովիչ Ս ա լթ ա ն ո վ (1834—1898) ա նվա նը : Նա թ ա ղ վ
ա ծ է Նովո-Դևիչի վ ա ն ք ի գ ե ր ե զ մա ն ա տ ա ն ը (СПб, 1913, т. 4, стр. 18): «Русский био-
23

ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐԻ, ՀԱԿԱՆԻՇՆԵՐԻ, ՀԱՄԱՆՈՒՆՆԵՐԻ, ԴԱՐՁՎԱԾՔՆԵՐԻ ՈՒՂՂԱԳՐԱԿԱՆ-ԲԱՑԱՏՐԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ

#Բոգդան_Սալթանով #Богдан_Салтанов

Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован.

Свежие записи

Статистика



Яндекс.Метрика