дома » Рефераты » ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ
ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ

ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

18.4 ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ Hashvapahutyun. Hashvapahakan hashvarum.

Рефераты. Редкие книги.

Կազմակերպության տնտեսական գործունեության արդյունքում ձևավորված
շահույթը ընդլայնված վերարտադրություն կազմակերպելու և այլ նպատակներով
օգտագործելու համար կուտակվում է: Հաշվետու ժամանակաշրջանի զուտ
շահույթը (վնասը) տեղափոխվում է և միացվում նախորդ տարիների չբաշխված
շահույթին:
Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթի (չծածկված վնասի) վերաբերյալ
տեղեկատվության ընդհանրացման համար նախատեսված է 342 «Նախորդ
տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված վնաս)» ակտիվապասիվային հաշիվը:
Շահույթի կուտակման գործընթացը կատարվում է հետևյալ ձևով:
Մինչև նախորդող տարվա ֆինանսական հետևանքի տեղափոխումը և
կուտակումը, կատարվում է նախորդ տարիների շահույթի (վնասի) մնացորդի
ճշգրտում, կապված հաշվային քաղաքականության փոփոխությունների և էական
սխալների ուղղման հետ:
Շահույթի մեծության վրա կարող են ազդել նաև այնպիսի գործոններ, որոնք
տարբերվում են կազմակերպության սովորական գործունեության արդյունքում
ստացած եկամուտներից և ծախսերից: Այդ գործոնների ազդեցությունը սովորաբար
վերաբերում է ոչ միայն հաշվետու (ընթացիկ), այլև նախորդող
ժամանակաշրջաններին: Համաձայն ՀՀՀՀԱ 8 «Հաշվետու ժամանակաշրջանի զուտ
շահույթ կամ վնաս, էական սխալներ և փոփոխություններ հաշվապահական
հաշվառման քաղաքականության մեջ» ստանդարտի շահույթի մեծությունը կարող է
փոփոխվել այն եկամուտների և ծախսերի հետևանքով, որոնք առաջացել են
հաշվապահական հաշվառման քաղաքականության, հաշվապահական
գնահատումներում փոփոխությունների և էական սխալների ուղղման արդյունքում:
Հաշվառման մեջ կարող են առաջանալ որոշակի սխալներ, մասնավորապես
մաթեմատիկական անճշտությունների, հաշվապահական հաշվառման
քաղաքականության կիրառման ընթացքում թույլ տրված սխալների, փաստերի ոչ
ճիշտ մեկնաբանման, անուշադրության, խաբեության հետևանքով: Բացահայտված
սխալների ուղղման արդյունքները արտացոլվում են հաշվետու
Ժամանակաշրջանում’ և հաշվի են առնվում ընթացիկ տարվա Ֆինանսական
արդյունքը հաշվարկելիս: Հազվադեպ է պատահում, որ սխալը կարող է ունենալ
այնպիսի նշանակալի ազդեցություն Ֆինանսկան հաշվետվություների վրա, որ
դրանք չեն կարող արժանահավատ համարվել կազմման ամսաթվի դրությամբ:
Այդպիսի սխալները էական են և անհարժեշտ է մտցնել համապատասխան
ճշգրտումՕեր Ֆինանսական հաշվետվություններում, այնպես, որ իբր այդ սխալը
ուղղվել է այն ժամանակաշրջանում, երբ առաջացել է:
Օրինակ, էական սխալ է համարվում նախորդ ժամանակաշրջանի
հաշվետվություններում ոչ ընթացիկ ակտիվների ամորտիզացիայի, վաճառված
պաշարների ինքնարժեքի, դեբիտորական պարտքերի դուրս գրման և հնարավոր
կորուստների պահուստին մասհանումների և այլնի գծով գումարների սխալ
հաշվեգրումը եկամուտներին ու ծախսերին:
ՀՀՀՀԱ 8 «Հաշվետու ժամանակաշրջանի զուտ շահույթ կամ վնաս, էական
սխալներ և փոփոխություններ հաշվապահական հաշվառման քաղաքականության
մեջ» ստանդարտը առաջարկում է էական սխալների ուղղման երկու մոտեցում’

335 ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

հիմնական և այլընտրանքային: Այլընտրանքային մոտեցմամբ էական սխալների
ուղղման կարգը ներկայացված Է սույն դասագրքի «Եկամուտներ և ծախսեր» գլխի
17.6 ենթավերնագրում:
Հաշվետու տարում հայտնաբերված’ նախորդ տարիների Ֆինանսական
հաշվետվություններում թույլ տրված սխալների ուղղման հիմնական մոտեցման
դեպքում նախորդող ժամանակաշրջաններին վերաբերող Էական սխալների
ուղղման գումարով պետք Է ճշտվի չբաշխված շահույթի սկզբնական մնացորդը’
ուղղման գումւսրը արտացոլելով նաև հաշվետու ժամանակաշրջանի
հաշվետվություններում: էական սխալների ուղղումը պետք Է կատարվի հետընթաց,
այսինքն հաշվետու ժամանակաշրջանի հաշվետվությունները պետք Է
ներկայացվեն այնպես, իբր Էական սխալներն ուղղվել են այն ժամանակաշրջանում,
որում դրանք կատարվել են:

Հիմնական մոտեցմամբ սխալների ուղղման նպատակով օգտագործվում Է 341
««Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների ճշգրտում» առաջին կարգի
ակտիվապասիվային հաշիվը, որի կրեդիտում արտացոլվում Է չբաշխված շահույթի
սկզբնական մնացորդին ավելացվող սխալների ուղղման արդյունքում առաջացած
ճշգրտման գումարը, իսկ դեբետում’ չբաշխված շահույթի սկզբնական մնացորդից
նվազեցվող ճշգրտման գումարը:
ճշգրտման արդյունքում չբաշխված շահույթի սկզբնական մնացորդի
ավելացման նպատակով կազմվում են հետևյալ ձևակերպումները’
Դտ 112 «Շահագործման մեջ գտնվող հիմնական միջոցների
մաշվածություն»
Դտ 132 «Ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիա»
Դտ 211 «Նյութեր»
Դտ 213 ««Արագամաշ առարկաներ» և այլ ակտիվներ ու
պարտավորություններ հաշվառող հաշիվներ
Կտ 341 «Նախորդ տարվա չբաշխված շահույթ (վնաս)»
Հակառակ դեպքում’ չբաշխված շահույթի սկզբնական մնացորդի նվազեցման
նպատակով կազմվում Է հաշիվների հակառակ թղթակցությունը:
Հաշվետու տարում հայտնաբերված’նախորդ տարիներին վերաբերող
սխալների ուղղման հետևանքով առաջացած լրացուցիչ շահութահարկի գումարով
տրվում Է հետևյալ ձևակերպումը’
Դտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների ճշգրտում»
Կտ 524 «Կարճաժամկետ կրեդիտորական պարտքեր բյուջեին»
Շահութահարկի գծով հետաձգված հարկային ակտիվները արտացոլելիս
տրվում են հետևյալ ձևակերպումները’
Դտ 151 «Հետաձգված հարկային ակտիվներ»
Կտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների ճշգրտում»
և
Դտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների ճշգրտում»
Կտ 422 «Հետաձգված հարկային պարտավորություններ»

336  ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

Հաշվետու ժամանակաշրջանի վերջում 341 հաշվի դեբետային և կրեդիտայքմւ
շրջանառությունների տարբերությամբ ճշգրտվում է 342 «Նախորդ տարինեյփ
չբաշխված շահույթ (վնաս)» հաշվի սկզբնական մնացորդը:
• Ավելացման դեպքում ձևակերպվում է’
Դտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների ճշգրտում»
Կտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (վնաս)»,
իսկ նվազեցման դեպքում’
Դտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (վնաս)»
Կտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների ճշգրտում»
Նախորդող ժամանակաշրջանին վերաբերող էական սխալների ուղղումը չքւ
կարող սահմանափակվել միայն ճշգրտումներ մտցնելով տվյալ հաշվետու
ժամանակաշրջանի ֆինանսական հաշվետվություններում, այլ պարտադիր պետք
է ճերկայացվի լրացուցիչ հիմնավորված համեմատական կամ լրացուցիչ
կանխատեսական տեղեկատվություն: Կազմակերպությունը ֆինանսական
հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններում պետք է բացահայտի էական
սխալի բնույթը, ուղղման գումարը, այն փաստը, որ համեմատելի
տեղեկատվությունը վերահրապարակվել է, կամ ցուցում դրա վերաներկայացման
անիրագործելիության վերաբերյալ:
Հիմնական մոտեցմամբ էական սխալների ուղղման կարգը ներկայացնենք
օրինակով:

20X7 թ. հաշվետվությունները կազմելիս հայտնաբերել Է, որ նախորդ’ 20X6 թ.
հաշվետու ժամանակաշրջանում վաճառված արտադրանքի ինքնարժեքը պակաս
Էր ցույց տրվել 13.000 հազ. դրամով, որը հետևանքով առաջացել Էր 48,1%
համախառն շահույթի աճ: Հայտնաբերված սխալը դասակարգվել Էր որպես Էական:
Հայտնաբերված սխալի գումարով ձևակերպվում Է’
Դտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների
ճշգրտում» 13.000.000
Կտ 215 «Արտադրանք» 13.000.000
Սխալի հետևանքով 2.600 հազ. դրամի չափով (13.000.000 X 20%) ավել Էր
հաշվարկվել նաև 20X6 թ. արդյունքներով հաշվարկված շահութահարկի գումարը,
որը ենթակա Է ճշգրտման ‘
Դտ 151 «Հետաձգված հարկային ակտիվներ» 2.600.000
Կտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների
ճշգրտում» 2,600.000
341 հաշվի դեբետային և կրեդիտային շրջանառության գումարով
նվազեցվում չբաշխված շահույթի տարվա սկզբի մնացորդը’
Դտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (վնաս)» 10.400.000
Կտ 341 «Նախորդ տարիների Ֆինանսական արդյունքների
‘ к ճշգրտում» 10.400.000

337  ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

Նման կարգով արտացոլվում է նաև հաշվապահական հաշվառման
քաղաքականության փոփոխության ազդեցությունը չբաշխված շահույթի վրա,

ՀՀՀՀԱ 8 ստանդարտով սահմանված հիմնական մոտեցման հետընթաց կիառման
դեպքում: Ստանդարտը թույլ է տալիս նաև առաջընթաց կիրառում, որի դեպքում
ընդունվում է, թե իբր հաշվառման նոր եղանակը, ընթացակարգը միշտ կիրառվել է:
Այս դեպքում ոչ մի ձևակերպում չի տրվում:
Նախորդ տարիների շահույթի ճշգրտված սկզբնական մնացորդին է
փոխանցվում նախորդող տարում ձևավորված զուտ շահույթի (վնասի) գումարը:
Նախորդող տարվա ֆինանսական հետևանքի տեղափոխումը ձևակերպվում է.
շահույթի դեպքում’
Դտ 343 «Հաշվետու տարվա զուտ շահույթ (վնաս)»
Կտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված
վնաս)»
վնասի դեպքում
Դա 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված
վնաս)»
Կտ 343 «Հաշվետու տարվա զուտ շահույթ (վնաս)»
Ինչպես նշվել է, կուտակված շահույթին է վերագրվում նաև հիմնական
միջոցների, բնական ռեսուրսների և ոչ նյութական ակտիվների վերագնահատումից
արժեքի աճի համապատասխան գումարը: Ձևակերպվում է.
Դտ 321 «Ոչ ընթացիկ նյութական ակտիվների և ոչ նյութական
ակտիվների վերագնահատումից արժեքի աճ»
Կտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված
վնաս)»
Կուտակված շահույթի օգտագործումը իրականացվում է կազմակերպության
տնօրենների խորհրդի որոշմամբ’ բաժնետերերի ընդհանուր ժողովում ընդունված
արձանագրության հիման վրա:
Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթի հաշվին’ պահուստային
կապիտալին կատարված հատկացումների գումարով ձևակերպվում է:
Դտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված
վնաս)»
Կտ 351 «Պահուստային կապիտալ»
Հայտարարված շահաբաժինների գումարով ձևակերպվում է
Դտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված
վնաս)»
Կտ 529 «Կարճաժամկետ կրեդիտորական պարտքեր
մասնակիցներին (հիմնադիրներին)»
Կուտակված շահույթի հաշվին հնարավոր է լրացուցիչ բաժնետոմսերի
թողարկում և տեղաբաշխում: Թողարկված և տեղաբաշխված բաժնետոմսերի
գումարով ձևակերպվում է

338  ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

Դտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված . շահույթ (չծածկված
վնաս)» i
Կտ 311 «Կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալ»
Ընկերության կանոնադրությամբ շահույթի հաշվիս կարող են ստեղծվել նաե
սպառման, կուտակման, աշխատակիցների բաժնետիրացման, շահաբաժինների
վճարման և այլ հիմնադրամներ: Այդպիսի կտրվածքով շահույթի բաշխումը
կատարվում է անալիտիկ հաշվառման մեջ:
Եթե կազմակերպության տարեկան հաշվեկշռից պարզվի, որ վնասով
աշխատելու պատճառով ընկերության զուտ ակտիվները արժեքին նրա
կանոնադրական կապիտալից փոքր է, ապա ընկերությունը պարտավոր է
հայտարարել իր կանոնադրական կապիտալի չափի փոքրացման մասին: Նախորդ
տարիների վնասների ծածկման նպատակով կանոնադրական կապիտալի
նվազեցումը ձևակերպվում է
Դտ 311 «Կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալ»
Կտ 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված շահույթ (չծածկված
վնաս)»

Հաշվետու ժամանակաշրջանի վերջում 342 «Նախորդ տարիների չբաշխված
շահույթ (չծածկված վնաս)» հաշվի կրեդիտային մնացորդն իրենից ներկայացնում է
հաշվետու ամսաթվի դրությամբ նախորդ տարիների չբաշխված շահույթը, իսկ
դեբետային մնացորդը չծածկված վնասը, որը հաշվեկշռում սեփական կապիտալի
կազմում ներառվում Է բացասական նշանով (փակագծերում):

339  ԿՈՒՏԱԿՎԱԾ ՇԱՀՈՒՅԹԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ

Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован.

Свежие записи

Статистика



Яндекс.Метрика