ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Գլխավոր էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐԻ, ՀԱԿԱՆԻՇՆԵՐԻ, ՀԱՄԱՆՈՒՆՆԵՐԻ, ԴԱՐՁՎԱԾՔՆԵՐԻ ՈՒՂՂԱԳՐԱԿԱՆ-ԲԱՑԱՏՐԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ԲԱՌԱՐԱՆ
Рефераты. Редкие книги.
Ընդհանուր — Բոլոր, ամեն, հանուր,
համայն, ողջ, ամբողջ, բովանդակ,
ամենայն: Հիմնական, գլխավոր:
Միացյալ, միասնական, համայնական,
միասին, համընդհանուր:
Ընդհատ — Կցկտուր, անկապ, անհոդ:
Ընդհատակ — Գաղտնատուն, թւսքըս-
տոց, դարան:
Ընդհատել — Դադարեցնել, ընդմիջել,
կտրել, կասեցնել:
Ընդհարվել — Բախվել, զարկվել,
զարնվել: Կռվել:
Ընդհարում — Բանակռիվ, բանավեճ,
վեճ: Կռիվ, պատերազմ, մարտ,
ճակատամարտ: Վեճ, գժտություն,
վիճաբանություն, գզվռտուք,
ծեծկռտուք, բախում:
Ընդհուպ — Կիպ, քիփ (բրբ.): Շուտով
(արևմտհ.):
Ընդմիշտ — Մշտապես, առհավետ, հավիտյան,
հավերժ, մշտական,
մշտնջենական:
Ընդմիջել — Ընդհատել, կտրել, կասեցնել,
դադարեցնել, միջամտել:
Ընդմիջում — Ընդհատում: Դասամիջոց:
Դադար, հանգիստ:
Ընդվզել — Ըմբոստանալ, ապստամբել,
ծառանալ, ստամբակել, ծառս լինել:
Ընդվզում — Ըմբոստություն, ապըս-
տամբություն, խռովություն:
Ընդունակ — Ունակ, կարող, ձեռնհաս,
ձեռներեց, խելահաս: Ուշիմ,
հմուտ, ճարտար: Տաղանդավոր,
խելացի:
Ընդունայն — Ունայն, դատարկ, պարապ,
սին, սնոտի, փուչ, նանիր,
ոչինչ, անօգուտ:
Ընդունել — Ստանալ, վերցնել: Հյուրընկալել:
Հոժարել, համաձայնել:
Համարել: ճանաչել, դավանել:
Խոստովանել:
Ընդունելություն — Հյուրընկալություն,
հրավերք: Հավանություն:
Ընդօրինակել — Պատճենահանել,
պատճենել: Կրկնօրինակել: Կըրկ-
նել, արտագրել, նմանեցնել:
Նմանվել, հետևել, կապկել:
Ընթանալ — Երթալ, գնալ, քայլել, վազել,
հոսել, սուրալ, արշավել:
Ընթացիկ — Ներկա, առկա: Առօրյա, սովորական:
Ընթացք — Քայլվածք, վազք: Հոսանք,
շարժում, պտույտ:
Ընթեռնելի — Դյուրընթերց, դյուրընթեռ-
նելի:
Ընթերակա — Օգնական, առընթերա-
կից (ասիստենտ):
Ընթերցել — Կարդալ, ընթեռնել, հեգել,
վերծանել:
Ընթրիք — Հացկերույթ, իրիկնահաց,
(բրբ ) գիշերահաց:
Ընծա — Նվեր, պարգև, ընծայություն,
պատարագ, ձոն, զոհ:
Ընծայել — Նվիրել, պարգևել, ձոնել,
շնորհել, բաշխել, նվիրաբերել:
Ընկալել — Ըմբռնել, հասկանալ, իմանալ,
կռահել, յուրացնել:
Ընկեր — Ընկերակից, բարեկամ, մտերիմ,
համախոհ, սրտակից, օգնական:
Ընկերակցել — Ընկերանալ, բարեկամանալ,
մտերմանալ: Միանալ,
մասնակցել: Ուղեկցել:
Ընկերանալ — Ընկերակցել, մտերմանալ,
բարեկամանալ, սրտակցել:
Միանալ, մասնակցել, աշխատակցել,
գործակցել, զինակցել:
Ուղեկցել:
Ընկերություն — Մտերմություն, բարեկամություն,
ընկերակցություն:
Գործակցություն, աշխատակցություն,
զինակցություն: Միություն
(ասոցիացիա):
Ընկղմել — Սուզել, մխրճել, խորասուզել,
թաղել:
Ընկճել — Խոնարհեցնել, հնազանդեցնել,
հպատակել, ենթարկել, սանձել:
71 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Ընկճվել — Վհատվել, ընկրկել, հուսահատվել,
բարոյալքվել:
Ընկնավոր — Դիվահար, ցավագար, այ-
սահար, դիվոտ, լուսնոտ:
Ընկնել — Տապալվել, գլորվել, կործանվել,
վայր ընկնել:
Ընկողմանել — Պառկել, մեկնվել, տարածվել,
փռվել:
Ընկրկել — Քաշվել, նահանջել, հետ
կանգնել: Զիջել:
Ընձեռել — Ընծայել, նվիրել, պարգևել,
շնորհել, բաշխել, տալ, նվիրաբերել:
Ընձյուղել — օլել, բողբոջել, բուսնել:
ճյուղ տալ, շիվ տալ:
Ընչազուրկ — Չքավոր, աղքատ, ունեզուրկ,
տնանկ:
Ընչացք — Բեղ:
Ընչաքաղց — Անկուշտ, ընչասեր,
ագահ, աչքածակ, ծակաչք, անհագ,
անկշտում:
Ընտանեկան — Տնական, ընտանի:
Մտերմական, բարեկամական:
Ընտանի — Ընտել, սովոր, ձեռնասուն:
Ազգական, մերձավոր, հարազատ:
Ընտանիք — Տոհմ, գերդաստան, ազգատոհմ,
տուն: (Գիտ.) Խումբ:
Ընտելանալ — Վարժվել, սովորել,
կրթվել: Մտերմանալ, բարեկամանալ:
Ընտիր — Ընտրովի, ջոկովի, լավ, լավորակ,
բարձրորակ, ազնիվ, նուրբ,
խաս:
Ընտրել — Ջոկել, զատել, զանազանել,
տեսակավորել: Քվեարկել, ձայն
տալ:
Ընտրովի — Ընտիր, ջոկովի, լավ, պատվական,
ազնիվ, բարձրորակ:
Ընտրություն — Քվեարկություն: Ջոկողություն,
զանազանություն, զատում,
որոշում:
Ըստ — Համաձայն, համեմատ: Նման,
պես:
Թ
Թագ — Պսակ, խույր: Թագավորություն:
Փառք:
Թագադրել — Թագավորեցնել, օծել,
թագը գլխին դնել: Պսակադրել,
պսակել:
Թագադրում — Թագադրություն, օծում,
օծություն: Պսակադրություն:
Թագաժառանգ — Գահաժառանգ, պայազատ,
գահակալ, արքայորդի,
արքայազն, արքայազուն, թագավորազն:
Թագավոր — Արքա, կայսր, գահակալ,
տիրակալ, միապետ, բռնակալ,
կեսար (բյուգանդական), շահ,
շահնշահ (պարսկական), թագավոր,
արքայից արքա, ցար (ռուսական),
սուլթան (մահմեդական),
փարավոն: Նորափեսա:
Թագավորական — Արքայական, արքունական,
կայսերական, միապետական:
Թագավորել — Տիրել, իշխել, տիրապեւոել,
կառավարել, գահակալել:
Թագավորություն — Կայսրություն, արքայություն,
միապետություն, ինք-
նակալություն, տիրակալություն:
Պետություն, տերություն, իշխանություն:
Թագուհի — Դշխո, բամբիշ, կայսրուհի,
իսկուհի, տիկնանց տիկին: Հարս:
Թաթախվել — Թրջվել, տոգորվել:
Թալան — Կողոպուտ, ավար, հափշտակություն,
ավարառություն, գողություն:
Թալանել — Հափշտակել, կողոպտել,
ավարել, գողանալ, գռփել:
Թալկանալ — Ուշաթափվել, նվաղել,
մարել, թուլանալ:
Թախանձագին — Աղերսագին, պաղատագին,
թախանձալից, աղերսական:
72 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Թախանձանք — Աղերսանք, պաղատանք,
աղաչանք, խնդիրք:
Թախանձել — Աղաչել, աղերսել, պա-
ղատել, աղաչել-պաղատել,
խնդրել, հայցել, աղոթել, ոտքերն
ընկնել, երես ծռել:
Թախիծ — Վիշտ, կսկիծ, տրտմություն,
տխրություն, ցավ, մորմոք, մրմուռ:
Թախծել — Տխրել, տրտմել, վշտանալ,
ցավել:
Թախտ — Բազմոց: Գահ:
Թակարդ — Որոգայթ, ծուղակ, դարան,
ակնատ, վանդակ, կարթ:
Թակել — Բախել, բաբախել, թխկթխկացնել,
ծեծել:
Թաղար — Ծաղկաման, ծաղկաթաղար:
Տաշտ:
Թաղել — Դամբարանել, գերեզմանել,
տապանել, ամփոփել, (խոսակց.)
հորել, հողին հանձնել: Հուղարկավորել:
Ծածկել, պահել:
Թաղիք — Կաճ, մահուդ:
Թաղկել — Թաղկանալ, խճճվել, խտանալ
(թաղիք դառնալ):
Թաղում — Հուղարկավորություն,
սգերթ, մեռելաթաղ, (հզվդ.) վերջին
ուղի:
Թամադա — Սեղանապետ, կառավարիչ
(սեղանի):
Թամբ — Թամք, համետ, փալան (ձիու
սարք):
Թամբել — Թամքել, համետել, փալանել:
Թանաք — Գրադեղ, մելան:
Թանգարան — Գանձարան (հնց.): Հնադարան:
Թանկ — Թանկագին, մեծագին, թանկանոց,
թանկ ու կրակ, կրակի
գին: Թանկարժեք:
Թանկագին — Թանկ, թանկարժեք, մեծարժեք,
անգին, պատվական: Սիրելի:
Թանկարժեք — Թանկագին, թանկ:
Բարձրարժեք, մեծարժեք, արժեքավոր:
Թանձր — Խիտ, թավ, հոծ: Հաստ,
ստվար: Պինդ:
Թանձրամիս7-Ապուշ, հիմար, տխմար,
անգետ, անմիտ, անխելք, բութ,
դատարկագլուխ:
Թանձրանալ — Խտանալ, թավանալ,
հաստանալ, ստվարանալ: Լերդանալ:
Թաշկինակ — Դաստառակ, քթի լաթ,
վարշամակ, այլուխ (բրբ.):
Թառամել — Թոշնել, թորշոմել, թոռոմել,
թարշամել, խամրել:
Թառանչանք — Հառաչ, հառաչանք,
հեծեծանք, թառանչ, ախ ու վախ
(ԲՐԲ-):
Թառել — Հանգչել, նստել, բարձել, թառ
լինել:
Թաս — Բաժակ, գավաթ, ըմպանակ,
սկահակ, սկիհ, նվիրակ, պնակ,
ափսե:
Թասակ — Գլխարկ, գդակ, բերետ, ֆես:
Թավ — Թանձր, խիտ, հոծ: Մազոտ,
բրդոտ, թավամազ: Բամբ, թավաձայն:
Թավալվել — Գլորվել, շրջվել: Թաթախվել:
Թավուտ — Մացառ, թփուտ: Մացառախիտ,
մացառուտ:
Թատերագիր — Դրամատուրգ:
Թարախ — Վահր, ժահր:
Թարգմանել — Փոխադրել: Բացատրել,
մեկնել:
Թարթել ֊Քթթել, կկոցել, ճպել:
Թարթիչ — Արտևանունք, թերթերունք,
թարթևանունք:
Թարմ — Դալար, դեռահաս, դեռափթիթ,
մատաղ, մատղաշ: Նոր: Առույգ:
Թարմանալ — Առույգանալ, կայտառանալ,
զվարթանալ:
Թարս — Հակառակ, խոտորնակ, ներհակ:
Թարփ — Թոռ, ուռկան:
Թաց — Խոնավ, նամ, տամուկ: Ջրոտ:
Թացանալ — Թրջվել, տամկանալ, խոնավանալ,
նամանալ, գիջանալ
73 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Թափ — Ուժ, զորություն, սաստկություն,
ուժգնություն:
Թափահարել — Շարժել, ցնցել, թափ
տալ:
Թափանցել — Անցնել, մտնել, հասնել,
տոգորել, ներթափանցել
Թափանցիկ — Լուսանցիկ: Անոսր, պայծառ,
ջինջ, վճիտ, զուլալ: Նուրբ
(ակնարկ): Բաց, բացահայտ:
Թափառական — Թափառաշրջիկ,
պանդուխտ, աստանդական,
նժդեհ: Վւսչկատուն, քոչվոր,
գնչու: Դատարկաշրջիկ, շրջմոլիկ:
Թափառել — Շրջել, շրջագայել, դեգերել,
հածել, աստանդել, պտտել:
Թափել — Ածել, լցնել, դատարկել, գցել,
ձգել, հեդել:
Թափթփված — Փնթի, անփույթ, շփերթ:
Թափթփուկ — Ավելցուկ, թափոն, տականք,
մնացորդ, մանրուք, փշրունք:
Թափոր — Երթ, շքերթ, սգերթ:
Թափվել — Հոսել, պարպվել, հորդել,
թափթփվել, կաթկթել (հատ), հեզել,
զեղել:
Թափուր — Դատարկ, ամայի: Ազատ,
պարապ, անզբաղ:
Թաքնվել — Պահվել, ծածկվել, քողարկվել,
սքողվել, դարանել, դարանակալել:
Թաքստոց — Թաքստարան, գաղտնարան,
դարան:
Թաքցնել — Պահել, պարտակել,
պատսպարել, ծածկել, սքողել,
կոծկել, քողարկել:
Թաքուն — Գաղտնի, ծածուկ, գաղտագողի,
գաղտուկ: Գաղտնաբար:
Թեական — Ենթադրական, պայմանական:
Թեզանիք — Թև, թևք, թևնոց, թևքւս-
նոց:
Թեթև — Դյուրին, հեշտ: Դյուրակիր, թեթևաբեռ:
Թեթևաշարժ, արագաշարժ:
Սակավակշիռ: Թեթևսոլիկ,
թեթևաբարո:
Թեթևաբարո — Թեթևսոլիկ, թեթևամիտ,
ծանծաղամիտ, թեթև: Անբա-
րոյւսկան, անառակ, բարոյա-
զուրկ:
Թեթևանալ — Մեղմանալ: Նվազել, պակասել:
Անլրջանալ:
Թեժ — Տաք, բարկ, վառ, կիզիչ: Բորբ
(արև):
Թեժանալ — Բորբոքվել, հրահրվել, բոցավառվել:
Թել — Դերձան, քուղ, ձար, լար, մանա-
թել: Մազմզուք, բնաթել:
Թելադրանք — Թելադրել(ը), դրդում,
մղում, հորդոր, խորհուրդ, սադրանք:
Թեկնածու — Հետամուտ, խնդրարկու:
Հավակնորդ, փոխանդամ:
Թեկուզ — Գոնե:
Թեմ — (եկեղ.) Վիճակ, եկեղեցաթեմ
(առաջնորդի): (հնց.) Շրջան, գավառ:
Թեև — Թեպետ, թեպետև:
Թև — Կուռ, բազուկ: Կնճակ (կշեռքի
լծան): Թեզանիք, թևք: Զորաթև:
Թևաթափ — Թևազուրկ: Հուսահատ: •
Թևածել — Թևահարել, սավառնել,
թռչել, ճախրել, սլանալ, սուրալ,
թևել:
Թևակոխել — Հասնել, մտնել:
Թևատակ — Անթատակ, կռնատակ,
անութ:
Թևավորել — Խրախուսել, ոգևորել,
քաջալերել, սրտապնդել:
Թևք — Թեզանիք, թևնոց, թև:
Թեր — Կողմ, կողմնակից:
Թերահավատ — Կասկածամիտ, կասկածոտ,
երկմիտ, անվստահ:
Թերանալ — Զլանալ: Վրիպել, սխալվել:
Կաղալ (փխբ.), հետ մնալ:
Թերացում — Զանցառություն, սխալություն,
զլացում:
Թերևս — Հավանաբար, գուցե, միգու-
ցե:
Թերթ — Լրագիր: Թուղթ, էջ: Տերև:
74 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Թերթերունք — Արտևանունք, թարթիչ:
Թերի — Կիսատ, կիսակատար, թերավարտ,
անկատար, անավարտ:
Թյուր, սխալ:
Թերմացք — Ավելցուկ, (բրբ.) կռճոն
(ուտելիքի):
Թերություն — Պակասություն, անկատարություն,
բաց:
Թերուս — Կիսագրագետ, տգետ, իմաստակ:
Անգրագետ;
Թեք — Շեղ, ծուռ, խոտոր, կոր: Վայրահակ,
զառիվայր:
Թեքվել — Ծռվել, շեղվել, խոնարհվել,
կորանալ, կքվել, հակվել, միտվել:
Թեքություն — Ծռություն, ծռվածք, թեքվածք,
շեղություն, շեղվածք:
Թզուկ — Կարճահասակ, թզահասակ,
գաճաճ, կոտակ, (բրբ.) կոլոտ,
կարճլիկ:
Թթվել — Քացախել, խմորվել: Նեղանալ,
խռովել, մռայլվել, խոժոռվել:
Թիակ — Թի (նավակի): Ուս, ուսագլուխ,
ուսոսկր: Քերիչ:
Թիկնաթոռ — Աթոռ, բազկաթոռ:
Թիկնապահ ֊Համհարզ: Պաշտպան:
Թիկնել — Կիսապառկել, ընկողմանել,
թեք ընկնել:
Թիկնեղ — Թիկնավետ, մարմնեղ, հաղթանդամ,
պարթև:
Թիկնոց — Վերարկու, թիկնազգեստ:
Թիկունք — Կռնակ, մեջք, թիակ: Զորաթիկունք,
ռազմաթիկունք (բանակի):
Օգնություն: Հովանավորություն,
սատար:
Թիվ — Համար, համրանք: Թվանշան:
Տարեթիվ, թվական: Քանակ:
Թիրախ — Նշան, նշանակետ, նպատակակետ,
նշավակ:
Թլվատ — Թոթով, թոթովախոս, թոթո-
վալեզու, թլիկ, կակազ:
Թխադեմ — Սևադեմ, թխիկ, թուխերես:
Թխակն — Սևաչյա, սևակ(ն), թխաչյա,
թխաչ:
Թխահեր — Թխամազ, սևահեր, սևամազ,
սևագանգուր:
Թխամորթ — Աևամորթ, խափշիկ:
Թխել — Եփել (հաց): Հնարել: Արտադ-
րել(փխբ.):
Թխկթխկոց — Թրխկոց, թխկոց, շխկշըխ-
կոց, շխկրտոց:
Թխպել — Ամպակալել, թխպոտել, ամ-
պոտել:
Թմբիր — Թմրություն, ընդարմություն,
փայտացում: Թմրանյութ, թմրա-
դեղ:
Թմբլիկ — Գիրգ: Փափուկ, քնքուշ:
Թմբուկ — Դհոլ, (բրբ.) դավուլ, նաղարա:
Թմրել — Ընդարմանալ, անզգայանալ,
փայտանալ, կարկամել: Թուլանալ:
Թյուր — Ծուռ, շեղ, խոտոր, անուղիղ:
Սխալ, մոլար:
Թնդալ — Դղրդալ, որոտալ, հնչել, արձագանքել:
Բաբախել, տրոփել
(սիրտը):
Թնդանոթ — Հրանոթ, հրետանի:
Թնդացնել — Դղրդացնել: Ուժեղացնել,
խսսսսցնել:
Թնջուկ — Խճճվածք, խճճվածություն,
խառնակություն:
Թշնամի — Ոսոխ, հակառակորդ, ախոյան,
ընդդիմադիր:
Թշվառ — Խեղճ, ողորմելի, չարքաշ,
դժբախտ, անբախտ, տարաբախտ,
չարաբախտ, ապերջանիկ,
հեզ: Չքավոր, աղքատ, տնանկ:
Թոթափել — Թոթվել, թափ տալ: Ձգել,
նետել, գցել, մերժել, վանել, ազատել:
Թոթովել — Թլվատել, լեզվին տալ: Թո-
թովախոսել, կակազել:
Թոկ — Չվան, պարան, լար, կառան, ճոպան,
առասան, քուղ, շերիտ (բրբ ):
Թողնել — Արձակել, ձգել (արևմտհ.):
Լքել, հրաժարվել, ձեռք քաշել:
Թույլատրել, արտոնել, թույլ տալ:
75 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Թողություն — Թույլատրություն,
թույլտվություն: Քավություն,
ապաշխարություն, ապաշխարանք,
ապաշավանք, զղջանք,
ստրջանք (մեղքերի): Ներում:
Թոնթորալ — Դժգոհել, մռթմռթալ,
քրթմնջալ:
Թոշակ — Կենսաթոշակ, նպաստ, կրթաթոշակ:
Ռոճիկ, ամսական:
Թոշնել ֊Թառամել, թարշամել, թորշոմել:
Խամրել, խունանալ, թոռոմել,
ճլորել:
Թովիչ — Գրավիչ, դյութիչ, հրապուրիչ,
հմայիչ, կախարդիչ, զգլխիչ,
առինքնող:
Թովչանք — Հրապույր, հրապուրանք,
հմայք, դյութանք, կախարդանք:
Թովչություն:
Թորել — Կաթել, ծորել, կաթկթել: Քաշել
(օղի): Քամել, մզել, զտել:
Թոքախտ — Պալարախտ, ծյուրախտ,
հյուծախտ:
Թռիչք — Ցատկ, ոստյուն, թիռ, ճախր:
Թռչել — Սավառնել, ճախրել, սուրալ,
թևածել, թևել: Ցատկել, ոստնել:
(Փխբ.) Վերանալ, հեռանալ: Գնալ,
անցնել (ժամ.):
Թռչկոտել — Ցատկոտել, ոստոստել,
խայտալ, թռվռալ:
Թռչուն — Հավք: Հավ, թև:
Թռցնել — Հեռացնել, վերացնել:
Փւսիյցնել, գողանալ:
Թ$ու§իկ — Հարևանցի, անցողակի,
մակերեսային:
Թվալ — Երևալ, կարծվել: Աչքին երևալ:
Թվել — Համրել, թվարկել, հաշվել:
Թրաշել -Ողորկել, հղկել: Սափրել:
Թրատել — Կոտորել, սպանել, խողխողել,
մորթոտել, սրածել:
Թրթիռ — Թրթռոց, տրոփյուն, զարկ,
բաբախյուն, բաբախում, թնդյուն:
Թրթռալ — Դողդողալ, երերալ: Բաբախել,
տրոփել, խփել, զարկել:
Թրիք — Անասնակեղտ, գոմաղբ, աղբ,
քակոր, կու, աթար:
Թրխկոց — Թխկոց, շրխկոց, չխկոց,
զնգոց:
Թրմփալ — Դրմբալ, ընկնել:
Թրջել — Թացացնել, ջրոտել, խոնավացնել,
տամկացնել: Միզել:
Թուլակազմ — Տկար, թույլ, տկարամարմին,
թուլամորթ:
Թուլակամ — Անհաստատակամ, անվճռական,
փոփոխամիտ, կամա-
զուրկ:
Թուլամորթ — Թույլ, անարի, վախկոտ,
երկչոտ, փոքրոգի: Թուլակազմ:
Փափկասեր, հեշտասեր, փափկամորթ:
Թույլ, հեղգ, մեղկ:
Թուլանալ — Տկարանալ, նվաղել, ծյուրել,
անզորանալ: Հեղգանալ, մեղկանալ:
Թուլություն — Տկարություն, անզորություն,
անկարողություն, մեղկություն,
հեղգություն, հույլություն,
պղերգություն, թուլամորթություն:
Թուխ — Թխաթույր, թխագույն, լուրթ,
սև, սևորակ: Թխահեր:
Թուխպ — Սշուշ, մեգ, մառախուղ, բալ,
շամանդաղ, դուման, մուժ: Ամպ:
Թուղթ — Թերթ: Փաստաթուղթ: Գիր,
գրություն: Խաղաթուղթ:
Թումբ — Հողաբլուր, հողաթումբ:
Թույլ — Անզոր, անուժ, անկարող,
տկար, հեղգ, մեղկ: Մեղմ: Աղոտ,
նվազ:
Թույլատրել — Արտոնել, թույլ տալ,
թողնել (խսկց.):
Թույն — Մահադեղ, մահաթույն, աղու,
ժահր, դեղ, լեղի: Մաղձ: Դառնություն:
Թույր — Գույն, երանգ, երփն:
Թունավոր — Թունոտ, թունաբեր, թունալիի).
ժահրոտ, մաղձոտ, դառն:
Թունդ — Բարկ, թեժ (ըմպելիք): Մուգ,
մութ: (փխբ.) Ծայրահեղ, մոլի:
Թուշ — Այտ, երես:
76 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Թուջ — Չուգուն, ձուլերկաթ:
Թուր — Սուր, սուսեր, յաթաղան:
Թուրմ — Բուսաջուր:
Թուրք — Տաճիկ, օսմանցի, մահմեդական:
Թուք — Լորձունք, շողիք:
Թուքումուր — Նախատինք, պարսավանք,
անարգանք, կշտամբանք,
հանդիմանություն, ամոթանք:
Թփուտ — Թուփ, մացառ, մացառուտ,
թավուտ:
Թքել — Թուք շպրտել: Նախատել, պարսավել,
կշտամբել
Ժ
ժահադեմ — Տգեղ, այլանդակ, հրեշ,
գարշադեմ, ժանտադեմ:
ժահր — Թարախ, շարավ, վահր: Մաղձ,
թույն:
ժամ1 — ժամանակ, պահ, ատեն
(արևմտհ.): Դասաժամ, դաս:
ժամ2 — Եկեղեցի, ժամատուն, աղոթարան:
ժամադրություն — Տեսակցություն,
առանձնատեսություն:
ժամանակ — ժամ, պահ, ատեն
(արևմտհ.), ամանակ (հնց.)’ ժամանակաշրջան,
ժամանակահատված,
ժամանակամիջոց:
ժամանակակից — Համւսժւսմանկյա,
ժամանակամերձ: Արդի, արդիական,
ներկա:
ժամանակաշրջան — ժամանակամիջոց,
ժամանակահատված, ժամանակ,
շրջան:
ժամանակավոր — Անցողիկ, վաղանցիկ,
կարճատև:
ժամանել — Գալ, հասնել: Այցելել:
ժամանց — Զբաղմունք, զբոսանք:
ժամապահ — Պահակ, պահապան,
հերթապահ:
ժամասաց — (եկեղ.) ժամերգու, ժա-
մերգակ:
ժամկետ — ժամանակամիջոց, ժամանակակետ,
ժամանակ:
ժամկոչ — (եկեղ.) ժամհար, ժամահրա-
վեր, աղոթահրավեր:
ժամուց — (եկեղ.) Նվեր, ընծա, խաչհամբույր,
աջհամբույր:
ժայթքել — Արձակել, ցայտել, դուրս նետել:
Փսխել, ործկալ:
ժայռ — Ապառաժ, քարափ, վեմ, առապար,
քերծ, ժեռ, պարեխ, խարակ:
ժայռոտ — ժայռածածկ, ժայռապատ,
ապառաժոտ, քարոտ, քարքարոտ:
ժանգոտվել — ժանգոտել, ժանգապատվել:
Մռայլվել, բարկանալ:
ժանիք — Ատամ, կեռիք, (բրբ.) ակռա,
շնատամ:
ժանտ — Դաժան, դժնյա, դժնդակ,
բիրտ, անգութ, անողորմ, անխիղճ,
անողոք, անագորույն, վայրագ,
բարբարոս, վանդալ, անկարեկից,
անսիրտ, քարսիրտ, ամբարիշտ,
չար: Վատ, գեշ, գարշելի:
ժանտախտ — ժանտամահ, սև ցավ
(հնց.): Խոլերա:
ժանտատենդ — Տիֆ, վարցավք, սևե-
րեկ, շոպա:
ժապավեն — Երիզ, կապ: Բանտ, վարսակապ:
Կինոժապավեն:
ժառանգ — ժառանգորդ, պայազատ:
Թագաժառանգ: Զավակ: Սերունդ:
ժառանգական — Բնածին: Պապենական,
հայրական, հայրենի:
ժառանգել — ժառանգորդել: Կտակել,
կտակագրել:
ժառանգորդ — ժառանգ, հաջորդ, ժառանգակալ,
պայազատ:
ժառանգություն — ժառանգորդություն,
պայազատություն, ժառան-
գակալություն:
ժեռ ոտ — ժայռոտ, ապառաժոտ, քարքարոտ,
առապար, ապառաժ:
77 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Ժիր — Աշխույժ, թռվռան, առույգ, աչքա-
բաց, եռանդուն, կենսուրախ, փութաջան,
ժրաջան:
ժլատ — Ագահ, կծծի, գծուծ, ընչաքաղց,
անկուշտ, անհագ, աչքածակ,
ծակաչք;
ժլատություն — Ագահություն, կծծիություն,
գծուծություն, արծաթասիրություն,
փողասիրություն, դրամապաշտություն:
ժխոր — Աղաղակ, աղմուկ, գոռոց, գոռգոռոց,
ղժժոց;
ժխտական — ժխտողական, մերժողական,
բացասական:
ժխտել — Հերքել, ուրանալ, բացասել,
մերժել, բացառել:
ժխտում — Ուրացում, մերժում, բացասում,
հերքում:
ժողով — Նիստ, հավաքույթ, ատյան,
հավաք, հանդես (տոնական):
ժողովածու — Հավաքածու, ծաղկաքաղ,
հատընտիր, փունջ, հասկաքաղ:
ժողովել — Հավաքել, քաղել (բույս):
Կուտակել, կիտել, դիզել: Խմբել,
համախմբել: Գանձել, հանգանա-
կել (դրամ):
ժողովուրդ — Ազգ, ազգություն, ածու
(գրբ.), ցեղ, էթնոս: Ազգաբնակչություն:
Հասարակություն, հանրություն,
մարդկություն: Բազմություն,
ամբոխ:
ժողովրդական — Համաժողովրդական,
հանրային, ազգային, համազգային:
Հանրածանոթ, հանրամատչելի:
ժպիտ — Ծիծաղ, քմծիծաղ, խնդուք:
ժպիրհ — Լիրբ, անամոթ, ամբարտավան,
լպիրշ, անզգամ, անպատկառ:
ժպտալ — Ծիծաղել, խնդալ, քմծիծա-
ղել:
ժպտերես — ժպտադեմ, ուրախ, զվարթադեմ,
խնդուն, ժպտուն:
ժրաջան — ժիր, ջանասեր, աշխատասեր,
գործունյա, փութաջան,
տքնաջան:
ժուժկալ — Չափավոր, զուսպ: Սակավապետ,
սակավապահանջ,
խստամբեր:
Ի
Իբր — Իբրև, որպես, պես, նման: Երբ,
մինչդեռ: Այնինչ, թեպետև, թեև:
Իբրև — Իբր, որպես, պես, նման, ինչպես,
զերթ: Երբ, երբ որ: Իբրև որ,
զորօրինակ: Որպես թե, կարծես
թե: Քանի որ, որովհետև:
Իգական — Կանացի, կանացիական:
Իգիթ — Կտրիճ, քաջ, քաջարի, խիզախ,
արի, արիասիրտ, զորավոր,
սրտոտ, քաջասիրտ, անվախ, անվեհեր:
Իդեալ -Ստատիպար: Նպատակ:
Իզուր — Զուտ, ապարդյուն, ընդունայն:
Իլիկ — Թեշիկ, թեշ, առիջկան, իլ:
Իհարկե — Անշուշտ, հապա, հարկավ, .
բա (բրբ.):
Ի հեճուկս — Հակառակի նման, հակառակի
պես, ջգրու (բրբ.):
Իղձ — Ցանկություն, փափագ, տենչ,
տենչանք, բաղձանք, նկրտում,
ըղձանք, (բրբ.) մուրազ: Նպատակ:
Իմանալ — Հասկանալ, ըմբռնել, կռահել,
գլխի ընկնել: Զգալ, գիտակցել:
Լսել, տեղեկանալ, ականջն
ընկնել: Գիտենալ, տեղյակ լինել:
Իմաստ — Միտք, բովանդակություն,
գաղափար, խորհուրդ: Նշանակություն:
Իմաստալի(ց) — Իմաստավոր, բովանդակալից),
նշանակալի(ց):
Իմաստակ — Թերուս: Աոփեստ:
Իմաստուն — Խելոք, խելացի, բանիմաց,
ողջախոհ: Հանճարեղ, գիտուն,
խոհեմ: Իմաստասեր:
78 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Ի մի բերել — Ամփոփել, հավաքել, համախմբել,
ժողովել, պարփակել,
եզրափակել:
Ինձ — Ընձառյուծ, հովազ, հովազառյուծ:
Ինչպես — Որպես, նման, ոնց որ: Զորօրինակ:
Ինչք — Գույք, ստացվածք, ունեցվածք,
կարասի(ք), կայք, հարստություն:
Ինչքան — Որքան, քանի, որչափ:
Ինքնաբավ — Ինքնագոհ, ինքնահավան:
Անկախ, ինքնագլուխ:
Ինքնաբերաբար -Ինքնաբար, ինքնին,
ինքնիրեն, ինքնակամ, անգիտակցաբար,
մեքենայաբար, ակամա:
Ինքնաբուխ — Ինքնակամ, հոժարակամ,
սրտաբուխ:
Ինքնագլուխ — Ինքնավար, ինքնիշխան,
անկախ, ազատ, անիշխան:
Ինքնակամ: Ազատակամ: Կամայական,
կամակոր, քմահաճ:
Ինքնագոհ — Ինքնահավան, ինքնահաճ:
Ինքնաեռ — Հեշտաեռ, ինքնաեփոց:
Ինքնազոհ — Անձնազոհ, անձնուրաց,
անձնվեր, նահատակ, մարտիրոս:
Ինքնաթիռ — Սավառնակ, օդանավ:
Ինքնախարազանում — Ինքնաձաղկում,
ինքնանշավակում: Ինքնաքննադատություն:
Ինքնակալ — Միապետ, վեհապետ:
Բռնակալ, բռնապետ, տիրակալ:
Ինքնակամ — Ինքնահոժար: Ինքնաբերաբար:
Ինքնիշխան: Կամակոր:
Ինքնահավան — Մեծամիտ, գոռոզ,
պարծենկոտ, սնապարծ, ամբարտավան:
Ինքնամոռաց — Անձնամոռաց, անձնվեր,
ինքնուրաց:
Ինքնաշարժ — Ավտոմատ: Ավտոմեքենա:
Ինքնագնաց:
Ինքնասեր — Անձնասեր, եսասեր, եսապաշտ:
Պատվասեր, պատվազգաց:
Ինքնասիրություն — Անձնասիրություն,
եսասիրություն, պատվասիրություն,
արժանապատվություն,
պատվազգացություն:
Ինքնասպանություն — Անձնասպանություն:
Ինքնավար — Ինքնիշխան, ինքնօրեն,
անկախ, ավտոնոմ:
Ինքնավստահ — Անձնավստահ, անձնապաստան,
հավակնոտ: Համարձակ:
Ինքնատիպ — Առանձնահատուկ, յուրահատուկ,
ուրույն, բնորոշ, հատկանշական:
• Ինքնիշխան ՜ Ինքնագլուխ, ինքնակամ:
Ինքնավար, անկախ: Ինքնակալ:
Ինքնություն — Անձնավորություն, անհատականություն:
Իսկություն,
նույնություն:
Ինքնուս — Ինքնուսում, ինքնակիրթ,
ինքնավարժ:
Ինքնուրույն — Անկախ, ինքնիշխան,
ինքնավար: Առանձին, մասնավոր:
Իշխան1 — Տեր, իշխանավոր: Կալվածատեր:
(պատմ.) Տոհմատեր, նսս-
հապետ: Նախարար: Մելիք, պւսյլ.
բեկ, աղա, դուքս:
Իշխան2 — Իշխանաձուկ, կարմրախայտ:
Իշխանություն — Տիրապետություն: Ղեկավարություն:
Ազդեցություն:
Իրավասություն: Կառավարություն,
պետություն, թագավորություն: Նախարարություն:
Մելիքություն:
Իշխանուհի -Տիրուհի, դշխո, դշխուհի,
բամբիշ, իշխանակին, իշխանադուստր:
Իշխել — Տիրապեւոել, գերիշխել, տիրել,
կառավարել, տիրակալել,
թագավորել: Նվաճել: Բռնանալ,
գլխին նստել:
Իջևան — Իջևանատուն, քարավանատուն:
Օթևան, պանդոկ, հյուրանոց:
Կայան, հանգրվան:
79 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
Իջևանել — Օթևանել, գիշերել, ապաստանել,
կայանել, հանգրվանել,
մնալ:
Իջեցնել — Ցած բերել, վայր բերել: Պակասեցնել,
նվազեցնել, էժանացնել:
Իջնել — Վայր գալ, ցած գնալ: Իջևանել:
Նստել, չոքել: Պակասել, նվազել,
ընկնել: էժանանալ, զեղչ(վ)ել (արժեքը):
Խոնարհվել, ստորանալ:
Իջվածք — Սողք, փլվածք (հողի):
Իսկ — Ապա, բայց, և: Անգամ, նաև, էլ:
Ինքն, բուն:
Իսկական — Բուն, իրական, հարազատ,
զուտ, ճշմարիտ: Բնագիր, բնօրինակ:
Իսկապես — Իրոք, ստուգապես, իրավ,
էապես, հիրավի:
Իսկի — Երբևիցե: Բնավ, բոլորովին:
Իսկություն — Իրողություն, եղելություն,
իրականություն: ճշմարտություն,
ճշտություն, ստույգություն:
էություն, ինքնություն:
Իսկուհի — Թագուհի:
Իսկույն — Անմիջապես, անհապաղ, իսկույնևեթ,
վայրկենապես, հենց:
Իսկույնևեթ — Իսկույն, անմիջապես,
անհապաղ, վայրկենապես, հենց:
Իսպառ — Ամբողջովին, ամենևին, բոլորովին,
բնավ, համակ:
Իսրայելացի — Հրեա, եբրայեցի, ջհուդ:
Իր1 — Առարկա, գույք, ինչք, նյութ, բան:
Իր2 — Յուր:
Իրագործել — Իրականացնել, իրացնել,
կենսագործել, կիրառել, գործար-
կել:
Իրադարձություն — Դեպք, իրողու-
թյուն, եղելություն:
Իրադրություն — Հանգամանք, դրություն,
պարագա, իրավիճակ, վիճակ:
Իրազեկ — Տեղյակ, ծանոթ, բանիմաց,
վերահաս, լավատեղյակ, քաջածանոթ:
Իրական — Իսկական, հավաստի: Բուն,
հարազատ: Բնական, ռեալ:
Իրականանալ — Իրագործվել, կենսագործվել,
կատարվել:
Իրականություն — Եղելություն, իրողություն:
Իսկություն, ճշմարտություն:
Իրան — Սարմին, բուն: Մեջք, գոտկատեղ:
Իրասածի — Համառ, կամակոր, հաստակող,
պնդաճակաւհ:
Իրավ — Իրոք, իրապես, ստուգապես: Արդար,
իրավացի, շիտակ, ճշմարիտ:
Իրավաբան — Իրավագետ, օրենսգետ,
օրինագետ:
Իրավական — Օրինական: Իրավաբանական:
Իրավացի, արդարացի:
Իրավասու — Իրավազոր, ձեռնհաս:
Իրավացի — Արդարացի, օրինական,
ճիշտ, ճշմարիտ, շիտակ, արդար,
ճշմարտացի:
Իրավիճակ — Ստատուս քվո: Գոյավիճակ:
Իրադրություն:
Իրավունք — Իշխանություն, իրավասություն:
Օրենք:
Իրարամերժ ** Ներհակ, անհամաձայն,
հակոտնյա, հակադիր, հակառակ,
դեմ:
Իրարանցում — Խառնաշփոթություն,
շփոթ, շփոթություն, ժխոր, խուճապ,
վայնասուն, աղմուկ, աղաղակ,
եռուզեռ:
Իրացնել — Կիրարկել, իրագործել: Յուրացնել:
Վաճառել:
Իրիկնադեմ — Իրիկնապահ, իրիկնա-
ժամ, իրիկնամուտ, մթնշաղ, երե-
կո:
Իրիկնապահ — Տես Իրիկնադեմ:
Իրիկնամուտ — Իրիկնադեմ, իրիկնա-
ժամ, իրիկնապահ, մայրամուտ:
Իրիկուն — Երեկո, իրիկնապահ:
Իրողություն — Եղելություն, իրադարձություն:
Իրոք — Իրապես, իրավ, ստուգապես,
հիրավի, արդարև, իրականորեն:
80 էջ ՀՈՄԱՆԻՇՆԵՐ 71-80
