дома » Рефераты » ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ
ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ

ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ

3.3. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ

ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ Hashvapahutyun. Hashvapahakan hashvarum.

Рефераты. Редкие книги.

Կազմակերպությունները գործողության մեջ դնելով իրենց տրամադրության
տակ գտնվող ակտիվները ծավալում են տնտեսական գործունեություն:
Տնտեսական գործունեության գործընթացում նրանք կատարում Են բազմաթիվ և
բազմապիսի գործառնություններ: Այդ գործառնությունները կազմակերպության
ակտիվների, սեփական կապիտալի և պարտավորությունների կազմում

36 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ

առաջացնում են փոփոխություններ: Այդ փոփոխությունների հաշվառումը և
արտացոլումը համարվում է հաշվապահական հաշվառման կարևորագույն խնդիրը:
Յուրաքանչյուր գործառնություն հաշվեկշռում առաջ է բերում երկակի
փոփոխություն կամ ակտիվում, կամ պասիվում, կամ հաշվեկշռի երկու կողմերում
միաժամանակ ավելացման կամ նվազման ուղղությամբ: Անիմաստ կլիներ
հաշվեկշռի ակտիվում և պասիվում տեղի ունեցած յուրաքանչյուր փոփոխությունից
հետո նոր հաշվեկշիռ կազմելը: Դա բավականին կծանրաբեռներ հաշվապահական
հաշվառման աշխատանքները և հնարավորություն չէր տա արտացոլելու
հաշվեկշռի ակտիվի և պասիվի շարունակական փոփոխությունները, քանի որ
հաշվեկշիռը արտացոլում է ակտիվների և դրանց գոյացման աղբյուրների կայուն
դրությունը, այլ ոչ թե դրանց շարժը: Այս խնդիրը լուծվում է հաշվապահական
հաշվառման հաշիվների համակարգի օգնությամբ:
Հաշվապահական հաշիվը երկու կողմից բաղկացած մի աղյուսակ է, որի մի
կողմում գրանցվում է հաշվի գումարի ավելացումը, իսկ մյուս կողմում հաշվի
գումարի նվազեցումը: Հաշվեկշռի ակտիվի և պասիվի յուրաքանչյուր հոդվածի
համար բացվում է են մեկ կամ մի քանի հաշիվներ, և հոդվածի բոլոր
փոփոխությունները գրանցվում են այդ հաշվում (հաշիվներում): Հաշվի ձախ կողմը
կոչվում է Դեբետ, կամ կրճատ Դտ, իսկ աջ մասը Կրեդիտ, կամ կրճատ Կտ:
Հաշվապահական հաշվի կառուցվածքը կարելի է ներկայացնել հետևյալ
գծապատկերի տեսքով.
Հաշվի անվանումը
ԴԵԲԵՏ ԿՐԵԴԻՏ
ԳԾԱՊԱՏԿԵՐ 3.2. ՍԻՆԹԵՏԻԿ ՀԱՇՎԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱ6ՔԸ
Հաշվապահական հաշիվները բաժանվում են երկու խմբի’ ակտիվային և
պասիվային: Հաշվեկշռի ակտիվի հոդվածների համար բացված հաշիվները կոչվում
են ակտիվային, իսկ պասիվի հոդվածների համար բացված հաշիվները
պասիվային հաշիվներ: Հաշիվների բաժանումը ակտիվայինի և պասիվայինի շատ
կարևոր է, քանի որ դրանց դեբետի և կրեդիտի նշանակությունը տարբեր է, որի
հետևանքով տարբեր են նաև դրանցում գրանցումների կատարման կանոնները:
Ակտիվային հաշիվներում գրանցումների կատարման կարգը ցույց տանք
գծապատկերով:
Ակտիվային հաշիվ
ԴԵԲԵՏ ԿՐԵԴԻՏ
1 Ակտիվի հոդվածի գումարը որպես
սկզբնական մնացորդ
Ակտիվների ավելացումներ
Ակտիվների վերջնական մնացորդը
ՃՅ)=ճ11+,ա-(4)_______________
4. Ակտիվների նվազեցումները
ԳԾԱՊԱՏԿԵՐ 3.3. ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ԱԿՏԻՎԱՅԻՆ ՀԱՇՎՈՒՄ

37 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ

 

Ակտիվային հաշիվները փակվում են, եթե դրանց դեբետի սկզբնական
մնացորդի և ավելացումների հանրագումարը հավասարվում է կրեդիտի
նվազեցման գումարին:
Ներկայացնենք պասիվային հւսշիվներում գրանցումների կատարման կարգը:
Պասիվային հաշիվ
ԴԵԲԵՏ ԿՐԵԴԻՏ
4. Պասիվի նվազեցումները 1. Պասիվի հոդվածի գումարը
որպես սկզբնական մնացորդ
2. Պասիվի ավելացումները
3.Պասիվի վերջնական մնացորդը’
(3) = (1) + (2) — (4)
Գ5ԱՊԱՏԿԵՐ 3.4. ԳՐԱՆ8ՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՊԱՍԻՎԱՅԻՆ ՀԱՇՎՈՒՄ
Պասիվային հաշիվները նույնպես կարոդ են փակվել, եթե դրանց կրեդիտի
սկզբնական մնացորդի և ավելացումների հանրագումարը հավասարվում Է
նվազեցման գումարին, որը արտացոլվում է հաշվի դեբետային մասում:
Հաշվապահական ընթացիկ հաշվառման ամբողջ համակարգում բացառիկ
կարևոր նշանակություն ունի այն հարցի ճիշտ որոշումը, թե այս կամ այն
տնտեսական գործառնության առաջացրած փոփոխությունը որ հաշվի դեբետում և
որ հաշվի կրեդիտում պետք Է գրանցվի: Այդ որոշումը կայացնում են
հաշվապահության պատասխանատու աշխատողները: Որոշումը ճիշտ կայացնելու
համար պետք Է ճիշտ պատասխանել հետևյալ հարցերին.
1. Որ հաշիվներն են փոփոխության ենթարկվել տվյալ գործառնության
հետևանքով,
2. Ինչպիսի հաշիվներ են դրանք, ակտիվային, թե պասիվային,
3. Որ հաշվում ինչ փոփոխություն է կատարվել, ավելացում, թե նվազեցում:
Պատասխանելով այս երեք հարցերին և առաջնորդվելով ակտիվային և
պասիվային հաշիվներում գրանցումներ կատարելու կանոններով, հեշտությամբ
կարելի Է որոշել, թե կատարված գործառնության գումարը որ հաշվի դեբետում և որ
հաշվի կրեդիտում պետք Է գրանցել: Բերենք գործառնությունների մի քանի
օրինակներ.
1. Դեբիտորները իրենց պարտքը մարելու համար կազմակերպությանը
փոխանցել են 100.000 դրամ:
Այս գործառնության հետևանքով փոփոխության են ենթարկվում ակտիվային
երկու հաշիվներ’ «Դեբիտորական պարտքեր վաճառքների գծով»և «Հաշվարկային
հաշիվ»: «Հաշվարկային հաշիվ» հաշվում գումարն ավելացել Է, իսկ
«Դեբիտորական պարտքեր վաճառքների գծով» հաշվում գումարը’ նվազել:
Հետևաբար կատարված գործառնության գումարը պետք Է գրանցել «Հաշվարկային
հաշիվ» հաշվի դեբետում և «Դեբիտորական պարտքեր վաճառքների գծով» հաշվի
կրեդիտում:
2. Հաշվարկային հաշվից մատակարարներին, նրանց հանդեպ ունեցած
պարտքի դիմաց փոխանցվել Է 200.000 դրամ:
Այս գործառնությունը հաշվեկշռում առաջացնում Է ակտիվա-պասիվային
փոփոխություն նվազման ուղղությամբ, որի հետևանքով գումարները նվազում են

38 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ

ակտիվի «Դրամական միջոցներ» հոդվածում և պասիվի «Կրեդիտորական
պարտքեր գնումների գծով» հոդվածում: Հետևաբար գործառնության գումարը
պետք է գրանցել «Հաշվարկային հաշիվ» հաշվի կրեդիտում և «Կրեդիտորական
պարտքեր գնումների գծով» հաշվի դեբետում:
3. Կազմակերպության դրամարկղից անձնակազմին վճարվել է 500.000 դրամ
աշխատավարձ:
Այս գործառնությունը նույնպես հաշվեկշռում առաջացնում է ակտիվա-
պասիվային փոփոխություն նվազման ուղղությամբ, որի հետևանքով գումարները
փոխվում են ակտիվային «Դրամարկղ» հաշվում և և «Կրեդիտորական պարտքեր
աշխատավարձի և աշխատակիցների այլ կարճաժամկետ հատուցումների գծով»
պասիվային հաշվում: Հետևաբար, գործառնության գումարը պետք է գրանցել
«Դրամարկղ» հաշվի կրեդիտում և «Կրեդիտորական պարտքեր աշխատավարձի և
աշխատակիցների այլ կարճաժամկետ հատուցումների գծով» հաշվի դեբետում:
4. Մատակարարներից ստացվել և պահեստ են մուտքագրվել 300.000 դրամի
նյութեր, գումարը պետք է վճարվի 30 օրվա ընթացքում: Այս գործառնությունը
հաշվեկշռում առաջացնում է ակտիվապասիվային փոփոխություն, որի հետևանքով
գումարները փոխվում են «Նյութեր» ակտիվային հաշվում և «Կրեդիտորական
պարտքեր գնումների գծով» պասիվային հաշվում: Հետևաբար գործառնության
գումարը պետք է գրանցել «Նյութեր» հաշվի դեբետում և «Կրեդիտորական
պարտքեր գնումների գծով» հաշվի կրեդիտում:
5. Բանկի կարճաժամկետ վարկերի հաշվին մարվել է կազմակերպության
առևտրական կրեդիտորական պարտքի գումարի մի մասը 300.000 դրամ: Այս
գործառնությունը հաշվեկշռում առաջացնում է պասիվային փոփոխություն:
Գումարները փոխվում են «Կրեդիտորական պարտքեր գնումների գծով» հաշվում և
«Բանկային կարճաժամկետ վարկեր» հաշվում: Առաջինում պարտքի գումարը
նվազում է, իսկ երկրորդում ավելանում: Հետևաբար գործառնության գումարը
պետք է գրանցել «Կրեդիտորական պարտքեր գնումների գծով» հաշվի դեբետում և
«Բանկային կարճաժամկետ վարկեր» հաշվի կրեդիտում:

39 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԱՇԻՎՆԵՐ

Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован.

Свежие записи

Статистика



Яндекс.Метрика