6.4. ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՇՐՋԱՊՏՈՒՅՏԸ
ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ Hashvapahutyun. Hashvapahakan hashvarum.
Կազմակերպության բոլոր աշխատողները պարտավոր են իրենց կողմից
կատարվող գործառնությունների վերաբերյալ կազմել համապատասխան ձևի
փաստաթուղթ, սահմանված կարգով, գործառնության կատարման պահին և
հաստատված ձևի հաշվետվություններով այդ փաստաթղթերը ներկայացնել
կազմակերպության հաշվապահություն: Հենց այդ պահից Էլ սկսվում Է
փաստաթղթերի շրջապտույտը: Փաստաթղթերի շրջապտույտը փաստաթղթերի
ամբողջ շարժն է սկսած փաստաթղթեր կազմելուց և հաշվապահություն
ներկայացնելուց կամ արտաքին փաստաթղթերի ստացումից, հաշվապահական
հաշիվներում գրանցումից մինչև արխիվ հանձնումը: Կազմակերպության գլխավոր
հւսշվապահը սահմանում Է տվյալ կազմակերպության բոլոր տեղամասերում
կատարվող տնտեսական գործառնությունների փաստաթղթային ձևակերպման,
փաստաթղթերի օպերատիվ օգտագործման ու հաշվային մշակման կարգը և
ապահովում դրանց կատարումը կազմակերպության բոլոր աշխատողների կողմից:
2002 թ. ընդունված «Հաշվապահական հաշվառման մասին» օրենքի 12-րդ
հոդվածով սահմանված են կազմակերպությունների գլխավոր հաշվապահների
իրավունքները և պարտականությունները, որի 3-րդ կետով սահմանված Է, որ
գլխավոր հաշվապահի պահանջների կատարումը կապված հաշվապահական
հաշվառման համար անհրաժեշտ տվյալների և փաստաթղթերի ներկայացման հետ,
պարտադիր Է կազմակերպության բոլոր աշխատողների համար:
Փաստաթղթերի շրջանառության համար նախօրոք սահմանվում, Է թե որտեղ
ինչ փաստաթղթեր են կազմվում, ում կողմից, երբ են ներկայացվում
հաշվապահություն, այնտեղ ովքեր և երբ են ընդունում, ստուգում և մշակում այդ
փաստաթղթերը, գրանցում հաշվապահական հաշիվներում և հանձնում արխիվ
պահպանման: Կազմակերպության աշխատողների կողմից փաստաթղթերի շարժի
այս գրաֆիկի պահպանումն ու կատարումը ապահովում Է հաշվապահական
հաշվառման աշխատանքների ճիշտ կազմակերպումը, կազմակերպության
սեփականության և կատարվող գործառնությունների օրինականության
պահպանումը և վերահսկողության իրականացումը տվյալ կազմակերպությունում:
Ներկայումս, երբ լայնածավալ աշխատանքներ են կատարվում հաշվային
աշխատանքների մեքենայացման ուղղությամբ, հաշվապահությունը
փաստաթղթերը ստանալուց և ընդունելուց հետո հանձնում Է համակարգչային
կենտրոն հետագա մշակման և հաշվառման համար, որից հետո դրանք հանձնում
են արխիվ պահպանման:
Հաշվապահական հաշվառման փաստաթղթերը, ինչպես նաև
համակարգչային կրիչների վրա գտնվող տեղեկատվությունը սկզբնական
հաշվառման փաստաթղթերը, գրանցամատյանները, ֆինանսական
հաշվետվությունները և այլ փաստաթղթերը կազմակերպության կողմից
պահպանվում են ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և ժամկետներում, բայց
ոչ պակաս, քան 5 տարի:
Ըստ ՀՀ կառավարության 1998 թ. դեկտեմբերի 25-ի «Փաստաթղթերը ըստ
տեսակների պահպանության ժամկետների նշումով ցանկը հաստատելու մասին»
89 ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՇՐՋԱՊՏՈՒՅՏԸ
թիվ 833 որոշման փաստաթղթերի մեծ մասի պահպանման համար սահմանված է 5
տարվա ժամկետ, աշխատողների անձնական հաշիվների 75 տարի,
կատարողական թերթիկների համար մինչև անհրաժեշտությունը կորցնելը,
հիմնական միջոցների վերագնահատման մասին փաստաթղթերի համար մինչև
հաջորդ վերագնահատումը, շենքերի, կառույցների, սարքավորումների
անձնագրերի համար 5 տարի հիմնական միջոցի վերացումից հետո:
Պահպանման ժամկետը լրացած հաշվապահական հաշվառման
փաստաթղթերի վերաբերյալ կազմվում է ակտ գլխավոր հաշվապահի
մասնակցությամբ, որից հետո դրանք ոչնչացվում կամ հանձնվում են երկրորդային
օգտագործման, բացի այն փաստաթղթերի, որոնք ենթակա են պետական արխիվ
հանձնելու:
90 ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՇՐՋԱՊՏՈՒՅՏԸ
